Vụ đạo văn ở Trường đại học Bách Khoa: Người chết chắc cũng đồng tình

Trước thông tin trong nội dung tố cáo PGS. Trần Văn Tớp – Hiệu phó Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, ngày 1/10 Báo điện tử Giáo dục Việt Nam đã có buổi làm việc riêng với tổ Bộ môn Điện và Viện điện (thuộc Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) về những nội dung mà ông Nguyễn Ngọc Thành đã tố cáo. Buổi làm việc gồm GS. Lã Văn Út, nguyên Trưởng bộ môn Hệ thống điện, PGS. Nguyễn Đình Thắng, cùng nhóm chuyên môn với PGS. Trần Văn Tớp, TS. Nguyễn Huy Phương, Viện trưởng Viện điện.

"Chép giống nhau là đặc trưng của sách giáo khoa"

GS. Lã Văn Út, nguyên Trưởng bộ môn Hệ thống điện (Đại học Bách khoa Hà Nội) nhận định, cuốn sách của PGS. Võ Viết Đạn chỉ là một trong 4 tập bài giảng của một lớp kỹ sư đường dây 500Kv sau khi bộ môn đã tham gia thiết kế xây dựng. Bản thân GS. Út là một trong 4 người thầy dạy lớp đó, và ông hiểu rõ về bản chất vấn đề.

Trao đổi với Giáo dục Việt Nam, GS. Lã Văn Út cho biết đây không phải là cuốn giáo trình, do đó việc có tố cáo, đánh giá là vô nghĩa, đây cũng không có nhà xuất bản nào đứng ra in mà đây chỉ là tài liệu cho sinh viên chuyên ngành hệ thống điện. Nếu đúng về lý để nói thì không còn gì là tố cáo nữa. Tuy nhiên, cũng cần khẳng định thế nào là sao chép giáo trình, khác hẳn với sao chép một luận án hay một đề tài nghiên cứu.

Theo GS. Út, luận án, đề tài nghiên cứu là công trình của cá nhân, thậm chí chỉ sao chép một định lý rồi bảo đó là của mình thì không thể chấp nhận được. Nhưng đối với sách giáo khoa, đó là tài liệu tập hợp những kiến thức của nhân loại và thường xuyên phải được cập nhật mới, càng mới càng tốt để cho sinh viên học. Vậy theo GS. Út, việc đánh giá thế nào là sao chép đã là khó.

“Những trường mới được thành lập, sinh viên của chúng tôi về đó làm thầy, bắt sinh viên phải làm giáo trình cho trường, vậy sinh viên phải làm thế nào ngoài việc chỉ còn cách chạy đến lấy giáo trình các thầy. Do đó, nội dung cũng không khác tí gì vì sinh viên chưa thể có kiến thức để cập nhật, hoặc cập nhật chưa kịp, đó là chuyện thường. Chưa kể việc tính phần trăm về sự trùng lặp, cũng ít ý nghĩa vì đã là sách giáo khoa là phải chuẩn, không ai dám thay đổi định lý đã tồn tại lâu, hay những hình vẽ đã đẹp và chọn lọc, mình muốn vẽ khác đi cũng khó làm được” GS. Út cho hay.

GS. Lã Văn Út cũng nói thêm, ở sách giáo khoa chưa kể các câu của những giáo sư nước ngoài họ viết ngắn gọn, xúc tích, cô đọng, vậy bảo cấm không được viết giống của các thầy có nghĩa là chúng ta làm tồi đi. Do đó, việc kế cận tài liệu cũ là chuyện bình thường. 

Theo GS. Út, những cái hay, cái tốt từ tài liệu cũ thì phải lấy để viết. Giáo trình không thể có chuyện cứ viết ra là dạy và trở thành giáo trình, do đó phải có sự thông qua hội đồng giáo dục. 

Qua câu chuyện này, GS. Lã Văn Út cũng cho biết cuốn giáo trình của PGS. Võ Viết Đạn viết năm 1972 cũng là lấy nội dung của các thầy người Nga. Nếu tính là sao chép thì cuốn giáo trình này cũng khó nói là bản quyền của PGS. Đạn. 

Theo GS. Lã Văn Út, cuốn giáo trình của PGS. Tớp đã cập nhật được khá nhiều nội dung của cuốn tài liệu năm 1993 và 1972, do đó việc cập nhật là bình thường và giống nhiều hay ít đối với sách giáo khoa là bình thường. 

“Do đó, muốn thay được lời PGS. Đạn đâu có dễ. Việc cập nhật tài liệu đó là cần thiết. Ngoài ra, có những phần giống là đặc trưng của chuyên môn, đặc trưng sách giáo khoa. Đôi khi phải vận dụng những câu, những hình ảnh xúc tích vào quyển giáo trình mới. Có thể khẳng định, cuốn giáo trình của PGS. Trần Văn Tớp là viết theo yêu cầu của bộ môn, việc cập nhật là hiển nhiên, cập nhật theo tập tài liệu của PGS. Đạn là hợp lý, đây không những là sản phẩm mới cần được đưa vào mà còn như một sản phẩm chung của nhóm chuyên môn là đường dây siêu cao áp” GS. Út khẳng định.

Cũng trao đổi với chúng tôi, PGS. Nguyễn Đình Thắng, cùng tổ chuyên môn với PGS. Trần Văn Tớp cho biết, trước khi cuốn giáo trình của PGS. Tớp được thông qua thì nhóm chuyên môn phải họp nhiều lần, thông qua các chuyên đề và góp ý để được ra sách.

Người chết chắc cũng đồng tình? 

Trở lại câu chuyện giống và khác nhau ở điểm nào giữa cuốn giáo trình của PGS. Trần Văn Tớp và tập tài liệu của PGS. Võ Viết Đạn, GS. Lã Văn Út cho rằng hai quyển này khá khác nhau. Nhưng các chi tiết khác như như thế nào thì GS. Út cho biết không thể nhớ được.

Tuy nhiên, khẳng định lại GS. Lã Văn Út cho rằng, kể cả giữa hai cuốn có sự trùng lặp nhau thì đối với sách giáo khoa cũng không bị làm sao. Do đó, từ cuốn giáo trình của PGS. Đạn viết năm 1972 chưa có nội dung cập nhập của cuốn năm 1993, như vậy PGS. Trần Văn Tớp đã cập nhật trong cuốn giáo trình của mình hiện nay. 

“Công cập nhật này là của ai, rõ ràng thầy Tớp đã có công cập nhật chuẩn, chính xác. Cái mà thầy Tớp đã cập nhật được so với cuốn năm 1972 là Mô hình điện hình học dùng để tính toán vùng bảo vệ chống sét và Chương về hiệu quả của việc phân pha giữa đường dân cao áp và siêu cao áp để tăng hiệu quả truyền tải. Nếu thầy Tớp không cập nhật thì sẽ không có ai cập nhật” GS. Út cho hay.

Đặt câu hỏi rằng, liệu khi viết PGS. Trần Văn Tớp có nên để cùng tên với PGS. Võ Viết Đạn trên cuốn giáo trình của mình? GS. Út cho biết, vì sao PGS. Đạn không tái bản sách vì từ năm 1993 -2003 và không cập nhật. Trong thời gian viết chung PGS. Đạn cũng không mời ai. 

“Vậy PGS. Tớp viết thì có nên để tên cùng không? Vấn đề này cũng suy nghĩ có nên và hợp ý PGS. Đạn hay không? Do đó PGS. Tớp đã chú thích ở đầu rồi. Tôi có suy nghĩ bỗng dưng có PGS. Đạn ở đây chắc ông ấy cũng hài lòng, vì những tài liệu của ông mà không có ai cập nhật cũng sẽ biến mất. Nhưng thầy Tớp có cập nhật  và có nhắc tên PGS. Đạn rất trân trọng” GS. Út cho hay.

Trong khi đó, TS. Nguyễn Huy Phương –Viện trưởng Viện điện (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, sau khi Viện nhận được đơn tố cáo cũng thấy có trách nhiệm và đã thông báo cho các bộ trong Viện. Sau đó PGS. Trần Văn Tớp cũng đã có biên bản giải trình về những gì mới, bổ sung trong quyển giáo trình 2007, và hiện tại Bộ GD&ĐT đang trong quá trình thẩm tra hai cuốn này. 

Về cuốn tập bài giảng năm 1993 của PGS. Võ Viết Đạn, TS. Phương cho hay, cuốn này không xuất bản, do đó không phải là tài liệu tham khảo, như vậy cuốn giáo trình của PGS. Trần Văn Tớp không vi phạm bản quyền, việc được thực hiện đã có cả quy trình. 

Được biết, ngày 16/9 vừa qua sau khi nhận được đơn tố cáo của ông Nguyễn Ngọc Thành, Viện điện đã có cuộc họp với Bộ môn Hệ thống điện liên quan liên quan tới nội dung trên. 

Hiện tại, theo đúng trình tự Luật khiếu nại tố cáo, thanh tra Bộ GD&ĐT đã tiếp nhận và đang trong quá trình xác minh làm rõ vấn đề. 

Chúng tôi tiếp tục thông tin về sự việc này.